وصی کیست و چه اختیاراتی دارد؟

وصی کیست و چه اختیاراتی دارد؟ یکی از دغدغه هایی که ممکن است عده‌ای داشته باشند، اداره امور آن ها پس از مرگشان در موارد مختلف می‌باشد. افراد قبل از مرگ می‌توانند شخصی را به عنوان وصی خودشان انتخاب کنند تا اداره امورات آن ها را بعد از فوت بر عهده بگیرد.

این انتخاب بسیار مهم است و دارای برخی چالش ها می‌باشد که لازم است در آن دقت های لازم صورت بگیرد. چون قرار است فردی که به عنوان وصی انتخاب می‌شود در دستاورد های فرد دخل و تصرفاتی داشته باشد.

به همین علت بر اساس فقه اسلامی و قانون شرایطی برای وصی نیز وجود خواهد داشت که لازم است افراد قبل از انتخاب با آن ها آشنا شوند. در این مقاله از سایت سمیه خدایی پور وکیل پایه یک دادگستری، مطالبی درباره اینکه وصی کیست و چه اختیاراتی دارد جهت آگاهی بیشتر شما عزیزان ارائه خواهد شد.

وصی کیست؟

قبل از فوت، افراد می‌توانند نوشته‌ای با عنوان وصیت نامه تنظیم کنند که به اضافه تقسیم کردن اموال، شخصی را جهت اداره امور بعد از فوت انتخاب کنند که به آن شخص انتخاب شده، وصی گفته می‌شود.

ماده ۸۲۶ قانون مدنی، فرد وصیت کننده را موصی می‌نامد و فردی که برای اداره امور توسط موصی انتخاب خواهد شد را وصی معرفی کرده است. به زبانی دیگر وصی کسی می‌باشد که وصیت کننده او را انتخاب می‌کند تا بعد از مرگ وی، طبق وصیت نامه، حق دخل و تصرف در اموال یا امور میت را دارد.

انواع وصیت

وصیت شامل دو نوع می‌باشد که به شرح زیر می‌باشد:

وصیت تملیکی : وصیت تملیکی به این معنی است که کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان پس از مرگش را در اختیار شخص دیگری قرار بدهد.

وصیت عهدی : وصیت عهدی به این معنی است که شخصی یک یا چند نفر را برای انجام دادن امر یا اموری یا تصرفات دیگری مامور می‌کند.

از تعریف های بالا این نکته قابل برداشت است که وصی در خصوص مورد دوم وصیت یعنی همان وصیت عهدی به کار گرفته می‌شود.

---

بیشتر بخوانید:

قانون جدید تقسیم ارث بین فرزندان

اگر یکی از وراث حاضر به فروش نباشد چه کاری باید انجام داد؟

---

شرایط وصی

اختیارات و حدود اعمال وصی را موصی یعنی همان وصیت کننده تعیین خواهد کرد. وصی در صورت تجاوز از اختیاراتی که برای او مشخص شده، اعمال حقوقی‌اش باطل خواهد شد و در عواقب آن نیز ضامن می‌باشد.

وصی در مورد اموالی که حسب وصیت در اختیار او قرار داده شده است در حکم امین می‌باشد و ضامن نیست مگر در صورتی که تفریط و تعدی اتفاق بیفتد.

صغیر یا همان کودک را می‌توان به انفاق یک فرد کبیر یعنی فردی عاقل و بالغ، به عنوان وصی قرار داد. در این شرایط اجرای وصیت با فرد کبیر (عاقل و بالغ) خواهد بود تا موقعی که کودک رشد کند و بالغ شود. به غیر از پدر و جد پدری کسی حق این را ندارد برای صغیر وصی قرار بدهد.

تعدد وصی

وصیت کننده می‌تواند برای انجام امور خود بعد از مرگ چند نفر را به عنوان وصی انتخاب کند. در این شرایط اگر چند وصی انتخاب شوند، باید امور را به صورت مجتمعا و با یکدیگر انجام دهند. مگر در شرایطی که وصیت کننده در وصیت نامه به وضوح ذکر کرده باشد، که هر کدام یک از اوصیا به صورت مستقل نیز می‌توانند امور مورد وصیت را انجام بدهند.

خودداری از مسئولیت توسط وصی

وصی این حق را دارد که از پذیرفتن این مسئولیت خودداری کرده و آن را رد کند. در این صورت لازم است که قبل از فوت وصیت کننده به او اطلاع بدهد که تمایلی به پذیرفتن این مسئولیت ندارد.

اما هر زمان با وجود اینکه قبل از فوت وصیت کننده (موصی)، وصی آگاهی داشت که تمایلی به اداره امور وصیت کننده ندارد، و از اینکه به عنوان وصی انتخاب شده است آگاه بود اما قبل از فوت وصیت کننده به وی اطلاع نداد که این مسئولیت را نمی‌خواهد بپذیرد، موظف به اجرا کردن وصیت می‌باشد و حق این را ندارد که آن را کنار بگذارد.

مقایسه وصی و وکیل

تعداد زیادی از امور را می‌توان با توکیل به غیر انجام داد ولی اموری که قائم به شخص می‌باشند و انسان باید تنها خودش آن را انجام بدهد محدود می‌باشند. اما اموری که مورد وصایت قرار خواهند گرفت برعکس امور قابل ارجاع به وکالت محدود هستند.

موکل هم می‌تواند حدود اختیارات وکیل را مشخص کند و هم می‌تواند اختیارات وسیع و زیادی را به وکیل بدهد. اگر که وکیل از حدود اختیاراتش تجاوز کند، در صورتی عمل او قانونی تلقی خواهد شد که مورد قبول موکل واقع شود.

اما اگر وصی از حدود اختیاراتش تجاوز کند و کاری را بدون داشتن صلاحیتش انجام بدهد و یا از انجام دادن کاری به صورت عمد خودداری کند و یا تعدی و تفریط کند، ضامن است و منعزل خواهد شد. وکالت برای زمان حیات موکل می‌باشد ولی وصایت بعد از مرگ وصیت کننده آغاز می‌شود.

نتیجه گیری

همانگونه که افراد در زمان حیات خودشان برای اداره برخی امور خود به وکیل یا امین احتیاج پیدا می‌کنند، بعد از مرگ هم همین اتفاق قابل رخ دادن است. افراد می‌توانند قبل از مرگ کسی را برای اداره امور خودشان انتخاب کنند که در قانون به این فرد انتخاب شده، وصی گفته می‌شود. وصی از زمان مرگ وصیت کننده موظف به انجام وصیت می‌باشد.

لازم به ذکر است که قبول وصی در وصیت شرط نمی‌باشد و اگر وصی بعد از مرگ وصیت کننده از این انتخاب مطلع شود، نمی‌تواند مسئولیت محول شده را رد کند و آن را رها کند اما اگر قبل از مرگ وصیت کننده، از مسئولیتی که قرار است به او سپرده شود مطلع باشد، حق این را دارد که وصی شدن را رد کند و این مسئولیت را نپذیرد. همچنین وصی علاوه بر اداره امور مالی امکان دارد وظیفه سرپرستی و مراقبت از افراد را بر عهده بگیرد.

سوالات متداول

وصی در چه صورتی ضامن می‌باشد؟

وصی در شرایطی که به وظایفی که به وی محول شده، عمل نکند یا از حدود و اختیارات وظایف خود خارج شود، یعنی تعدی و تفریط کند، ضامن می‌باشد.

آیا وصی حق این را دارد که وصایت را قبول نکند؟

بله؛ وی می‌تواند تا زمان زنده بودن موصی یا همان وصیت کننده، جواب منفی خودش را اعلام کند. در غیر این صورت بعد از مرگ وصیت کننده، نمی‌تواند مسئولیت خود را رها و رد کند.

آیا بر جنین هم می‌شود وصیت کرد؟

وصیت بر جنین صحیح می‌باشد و تملک او منوط به این می‌باشد که زنده متولد شود.

سمیه خدایی پور متخصص دعاوی ملکی در سراسر ایران
بهترین وکیل ملکی در کرمانشاه	بهترین وکیل ملکی در خرم آباد	بهترین وکیل ملکی در ایلام