قانون گذار، شهادت دروغ را در نظام حقوقی ما به عنوان جرم مشخص کرده است. زیرا، هر چند امکان دارد در بعضی از پرونده ها، شهادت، تاثیر بسیار زیادی در حکم نهایی نداشته باشد، ولی در موارد زیادی دیده شده که افراد با گرفتن پول و یا هر منفعت دیگری، به دروغ در دادگاه شهادت داده‌اند و باعث شده‌اند که حکم نهایی دادگاه به کلی مسیر دیگری را طی کند. در این مقاله از وبسایت سمیه خدایی پور وکیل پایه یک دادگستری، قصد داریم به تعریف و شرایط تحقق جرم شهادت دروغ بپردازیم و در ادامه، مجازات شهادت دروغ در دادگاه و جبران خسارت این جرم و شیوه شکایت و رسیدگی به آن را بررسی کنیم.
طبق ماده ۱۲۵۸ قانون مدنی، ادله اثبات دعوی به شرح زیر هستند:
- اقرار
- اسناد کتبی
- شهادت
- امارات
- قسم
پس شهادت یکی از علت های اثبات دعوا می‌باشد. شهادت، به معنی این است که فردی که به آن گواه یا شاهد گفته می‌شود، از حقیقت امری که می تواند وقوع جرمی باشد، اطلاع داشته و نزد مقامات صالح قضائی، گواهی می‌دهد. شهادت، خبری است که امکان دارد به نفع و یا ضرر دیگران باشد و به خود خبر دهنده ارتباطی ندارد. پس بنابراین، شهادت با اقرار متفاوت می‌باشد.
جرم شهادت دروغ، به این معنا است که فردی، شهادتی بر خلاف واقع و حقیقت می‌دهد. یعنی نزد مقام قضائی و در دادگاه، خلاف آنچه که در حقیقت اتفاق افتاده است، شهادت می‌دهد، و امکان دارد که شهادت او تأثیر بسیار زیادی در حکم نهایی دادگاه بگذارد.
کار را به کاردان بسپارید!
سمیه خدایی پور وکیل پایه یک دادگستری
کار را به کاردان بسپارید!
سمیه خدایی پور وکیل پایه یک دادگستری
سمیه خدایی پور وکیل پایه یک دادگستری متخصص در دعاوی ملکی، ارثی و قراردادی، در سراسر ایران فعالیت دارد. هر کجای ایران هستید کافی است با شماره زیر تماس بگیرید تا علاوه بر مشاوره، با بررسی دعاوی شما، بهترین مسیر را برای رسیدن به حق و حقوق قانونی خود پیدا کنید. چنانچه در استان‌های ایلام، کرمانشاه و لرستان ساکن هستید، می‌توانید به صورت حضوری مراجعه نمایید.
✅ شماره تماس سمیه خدایی پور در سراسر ایران
شرایط تحقق جرم شهادت دروغ
شهادت، از جمله جرم های عمدی محسوب می‌شود. چون، در ابتدای ادای شهادت، شاهد باید سوگند یاد کند تا هیچ چیزی جز حقیقت را به زبان نیاورد. بنابراین، به مفاد شواهد و نتیجه حاصل شده از این عمل، واقف می‌باشد. به همین علت، اگر فردی در دادن شهادت، حقیقت را پنهان کند و به دروغ و بر خلاف واقع شهادت بدهد، مرتکب جرم شده است.
بر اساس ماده ۶۵۰ قانون مجازت اسلامی، جرم شهادت دروغ، زمانی تحقق می‌یابد که ادای شهادت، در دادگاه و در نزد مقامات رسمی انجام شود. در نتیجه، جرم شهادت دروغ، دارای دو شرط اختصاصی جهت تحقق است که شامل موارد زیر خواهد شد :
- اولا، شهادت دروغ باید در دادگاه صورت بگیرد. به همین علت نمی‌توان هر شهادت دیگری که خارج از دادگاه است را جرم دانست. به طور مثال، شهادت دروغ در مراجع انتظامی و کلانتری ها به این علت که خارج از محضر دادگاه می‌باشد، جرم به حساب نمی‌آید.
- دوما، علاوه بر مورد اول که توضیح داده شد، باید نزد مقامات رسمی ادا شود تا تحقق پیدا کند. بنابراین، شهادتی که نزد فردی که دارای این صلاحیت نمی‌باشد، انجام شود را نمی‌توان جرم شهادت دروغ حساب کرد.
بیشتر بخوانید:
کد شهاب چيست و چگونه می‌توان آن را دریافت کرد؟
چند مورد دیگر از شهادت دروغ
البته، طبق نظریه اداره حقوقی قوه قضائیه، مقامات رسمی فقط شامل مقامات قضائی نمی‌شوند ؛ بنابراین، شهادت نزد دیگر مقامات رسمی غیر قضائی که در قانون مشخص شده‌اند هم شهادت دروغ به حساب می‌آید، که به چندین مورد آن اشاره خواهیم کرد :
- طبق ماده ۴۹ قانون ثبت احوال اگر شخصی در اداره ثبت‌احوال، به دروغ شهادت داده باشد که فلان شخص صاحب فرزندی شده و این شهادت، در صدور شناسنامه مورد شهادت موثر باشد، شهادت دروغ صورت گرفته است.
- با توجه به ماده ۲ قانون تخلفات، جرائم و مجازات‌های مرتبط با اسناد سجلی و شناسنامه ، کسانی که به صورت عمد در امر ولادت، وفات و یا هویت اعلام بر‌خلاف حقیقت داشته باشند، مشمول مجازات تعیین شده برای جرم شهادت دروغ خواهند شد.
- طبق بند ۲ ماده ۱۵ قانون در رابطه با ورود و اقامت اتباع‌خارجه در ایران، هر کس نزد مأمورین ذی‌المدخل برای تحصیل جواز اقامت و یا ورود و یا مواردی که در تشخیص کسب تابعیت تاثیر گذار باشد، به صورت عمد، بر خلاف حقیقت حرف بزند، مشمول مجازات تعیین شده برای جرم شهادت دروغ خواهد شد.
- طبق ماده ۱۰ قانون تصدیق انحصار‌وراثت، شاهدی که در موضوع تحصیل تصدیق وراثت، بر خلاف حقیقت شهادت دهد، مشمول تعقیب و مجازات تعیین شده برای جرم شهادت دروغ می‌باشد.
مجازات شهادت دروغ در دادگاه
ضمانت اجرای شهادت دروغ در ماده های قانونی پیش بینی شده است. این جرم، دارای دو دسته ضمانت اجرای حقوقی، و کیفری می‌باشد. به طور مثال، ماده ۶۵۰ قانون تعزیرات، این مجازات ها را برای شهادت دروغ، در نظر گرفته است.
هر کسی در دادگاه در محضر مقامات رسمی به دروغ شهادت بدهد، به ۳ ماه و ۱ روز تا ۲ سال حبس و یا به ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
همچنین، در شرایطی که شهادت دروغ منجر به اجرای مجازاتی مثل دیه (دیه شکستن استخوان)، حدود (حد شرب خمر) و یا قصاص (اعدام) بر فردی شود، عین همان مجازات، بر کسی که شهادت دروغ داده هم اعمال خواهد شد. برای مثال، اگر افرادی به جرمی که حکم آن قصاص است، شهادت بدهند، اما بعد از اجرای قصاص، ثابت شود که شهادت دروغ و بر خلاف حقیقت داده‌اند، قاضی و مأمور اجرای حکم، ضامن نمی‌باشند، بلکه افرادی که به دروغ شهادت داده اند، اعدام خواهند شد.
طبق ماده ۲۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، در شرایطی که بازداشت در اثر اعلام مغرضانه جرم، شهادت کذب یا تقصیر مقامات قضائی باشد، دولت بعد از جبران خسارت قادر است به مسئول اصلی مراجعه کند.
لازم است به این نکته اشاره کنیم که طبق قانون، اگر شخصی به دروغ علیه شخص دیگری شهادت بدهد و رأی دادگاه هم بر اساس شهادت دروغ، صادر شده باشد (نه هیچ دلیل دیگری)، در این شرایط، می‌توان طبق ماده ۲۷۲ قانون آیین دادرسی کیفری، از طریق دیوان عالی کشور، تقاضای اعاده دادرسی نمود. البته به این شرط که شهادت دروغ و تاثیر قطعی آن در حکم، ثابت شود.
نحوه شکایت و رسیدگی به جرم شهادت دروغ در دادگاه
برای بی اثر کردن آثار حکم صادر شده بر اساس شهادت دروغ، لازم است تا یک شکایت کیفری از شهود، با عنوان شهادت کذب مطرح شود. برای ثابت کردن این ادعا که شهادت به دروغ انجام شده است، کسی که مدعی این جرم می‌باشد و شهادت بر علیه او بوده، باید با به همراه داشتن دلایل محکمه پسند، یک شکوائیه طراحی کند که به صورت فرم مخصوص شکایت از شهادت دروغ می‌باشد و در آن شکایت خود را مطرح خواهد کرد.
شاکی، جهت اعلام شکایت خود، باید به دفاتر خدمات قضائی، مراجعه کرده و پس از تکمیل فرم شکایت از شهادت دروغ، شکوائیه خود را ثبت کند. ثبت اعتراض به صورت آنلاین و الکترونیکی صورت خواهد گرفت. برای تعقیب شاهد دروغگو باید دروغ بودن شهادت او در محضر دادگاه، طبق حکم قطعی به اثبات برسد.
بعد از طرح شکایت، شکوائیه مطروح به دادسرا ارجاع داده خواهد شد. مقامات دادسرا از جمله دادیار و بازپرس تحقیقات مقدماتی در مورد شکایت از شهادت دروغ را انجام می‌دهند. دادسرا، صرفا اختیار انجام تحقیقات را عهده دار است و توانایی صادر کردن رأی به مجازات را ندارد. در نتیجه، اگر که شکایت شاکی صحیح در نظر گرفته شد، پرونده به همراه رأی قرار جلب به دادرسی، جهت صدور رأی نهایی به دادگاه کیفری فرستاده خواهد شد.
بعد از اینکه شکایت به دادگاه کیفری ارجاع شد، دادگاه کیفری با بررسی کردن اسناد و مدارک موجود در پرونده، دلیل های شاکی و تحقیقات انجام شده به وسیله دادسرا، رأی نهایی را صادر خواهد کرد و متهم را به مجازات قانونی تعیین شده در قانون محکوم می‌کند.
جبران خسارت به وجود آمده از شهادت دروغ
طبق اصل لزوم جبران خسارات، هر کس به فرد دیگری خسارت وارد کند، موظف است که آن را جبران کند. بنابراین، اگر شهادت دروغ باعث شود که خسارتی به شخص دیگری وارد شود، باید آن را جبران کرد. علاوه بر این، در قانون، مواردی در مورد جبران خسارت به وجود آمده از شهادت دروغ پیش بینی شده است.
بر اساس ماده ۲۰۱ قانون آیین دادرسی دادگاه های انقلاب و عمومی در امور کیفری در مواردی که دادگاه از شاهد ها درخواست ادای شهادت کند و بعد از آن مشخص شود که شهادت بر خلاف حقیقت بوده، چه به نفع و یا به ضرر یکی از طرفین باشد، علاوه بر مجازات تعیین شده برای شهادت دروغ، اگر شهادت دروغین آن ها باعث وارد شدن خسارتی شده باشد، به پرداخت و جبران آن هم محکوم خواهند شد.
| سمیه خدایی پور متخصص دعاوی ملکی در سراسر ایران | ||
| بهترین وکیل ملکی در کرمانشاه | بهترین وکیل ملکی در خرم آباد | بهترین وکیل ملکی در ایلام |